Oud en Nieuw 2008, om drie uur ’s nachts lopen we met twintig man extatisch een polonaise door mijn achtertuin, terwijl we vrij aangeschoten als voetbalhooligans “Gelukkig nieuwjaar! Gelukkig nieuwjaar!” scanderen. We zijn klaar voor vrachtladingen vol geluk. Alleen een paar maanden later overlijdt mijn vader vrij onverwacht en het jaar valt compleet in het water. Later denk ik nog wel eens aan die uitbundige polonaise. Waren onze nieuwjaarswensen zo weinig waard?
Want wat wens je iemand nu eigenlijk toe met gelukkig nieuwjaar? Met behulp van de Duitse filosoof Wilhem Schmid onderscheid ik drie soorten van geluk: geluk door toeval, welzijnsgeluk en geluk door vervulling.
Toevalsgeluk. Je woont in Amsterdam Zuidoost en jouw straat wint de Postcodeloterij. Of je komt de liefde van je leven tegen in de trein naar Rotterdam. Wat een geluk! Maar is het niet louter mazzel of het lot? Hoe kun je dit soort toeval vergroten in 2015? De enige manier is om je ervoor open te stellen. Zoals de Engelsen zeggen: “Luck is where opportunity meets preparation.” Oftewel, je moet er ook iets voor doen. Om de loterij te winnen, zal je eerst een lot moeten kopen en als je iemand wilt ontmoeten zal je soms een move moeten maken.
Daarnaast heb je het welzijnsgeluk. Het je wel voelen. Denk maar aan de steeds groter wordende wellness-sector! Maar naast een dagje sauna is het ook het gevoel van eindelijk vakantie in je hangmat, de voldoening na een een succesvol werkproject of een etentje met een vriend of je partner. Het zijn momenten of dagen met een gouden randje. Je kunt in 2015 onderzoeken wanneer jij dit soort geluksmomenten ervaart en dan proberen die zoveel mogelijk te herhalen.
Maar kijk uit. Het lijkt soms wel of we steeds meer prikkels nodig hebben om meer van dit soort sensaties te beleven. Zo worden we langzamerhand allemaal geluksjunkies. “Een leven met louter opwinding is een uitgeput leven,” verzuchtte de beroemde Britse filosoof Bertrand Russell. Hij vond dan ook dat we onze rust en verveling moesten koesteren.
Dit hangt samen met de derde vorm van geluk die Wilhelm Schmid noemt, het geluk door vervulling. In zijn boek Geluk zegt hij dat het leven helaas niet altijd positief is. Het heeft ook schaduwzijden, waarin pijn, ziekte en saaiheid voorkomen. Tegenover die ene dag waarop je de marathon uitloopt, staan misschien 50 grauwe vervelende dagen op kantoor. Het leven kan nu eenmaal niet altijd leuk zijn. Soms overlijdt er iemand onverwacht, ben je al maanden werkeloos of word je geteisterd door liefdesverdriet. “Dit zijn normale zaken,” zegt Schmid en een teken van een rijk leven in al zijn facetten.
De enige manier waarop je zelf kan bijdragen aan deze vorm van geluk is je houding tegen zowel de positieve als negatieve kanten van het leven. Dankbaar zijn voor het positieve, maar ook het negatieve erkennen en daarin berusten. Zo kun je een vervuld leven leiden. Deze houding noemt Schmid de enige vorm van geluk die duurzaam is.
Het is begin januari 2015. Ik wens je dit jaar hier en daar een mazzeltje toe, daarbij wat dagen met een gouden randje, af en toe een polonaise, maar ook wat saaie en vervelende momenten, soms wat relativerende pech en als er iets ergs gebeurt, het besef dat dit nu eenmaal ook bij het leven hoort. Gelukkig nieuwjaar!