Dood gelukkig

Een dode saxofoonspeler, een gestorven vrijend paartje, een nooit geboren foetus op sterk water, je kunt het allemaal zien bij Body WorldsThe Happiness project in Amsterdam.

Sinds ik een keer werd afgesneden door een taxi met een reclame voor deze permanente tentoonstelling (oh hoe ironisch was dat geweest, om te verongelukken door een happiness taxi),  wilde ik naar deze tentoonstelling. Niet dat ik bijzonder word aangetrokken door dode lichamen, maar ja die relatie met geluk…. Ook al voelde ik afkeer, het was in Amsterdam en ik schrijf en vertel nu eenmaal verhalen over dit onderwerp, dus off we go in de regen naar het druilige Damrak, de “rode loper” van Amsterdam.

Ze zijn er echt, de lijken. Ze zijn geplastineerd, een methode waarbij weefselvocht wordt vervangen door een soort siliconen kunststof.  Hierdoor blijven de lichamen voor eeuwen geconserveerd.  Het bedrijf beweert (boze tongen zeggen dat het geëxecuteerde Chinezen zijn) dat het allemaal donoren zijn; mensen die hun lijf vrijwillig ter beschikking stellen aan de wetenschap.

Ik denk dan altijd dat nerveuze geïnteresseerde medicijnenstudenten na je dood in je lichaam gaan snijden, maar het kan dus ook betekenen dat slimme commerciële uitbaters jouw lijf villen en tentoonstellen in hartje Amsterdam. En dat aan totaal verzopen toeristen voor het luttele bedrag van 20 euro (Het Rijksmuseum kost ter vergelijking 15 euro).  Oh wacht even, ik zou er zonder vooroordeel heen gaan;-).

Goed, ik bekijk de opgezette mensen en lees de bijpassende informatie over geluk. Ik herken de  bevindingen van de Amerikaanse Sonja Lyubormirsky. Zij is een van de weinige mensen die echt wetenschappelijke onderzoek doet naar geluk en daar populaire boeken over schrijft.  (Zie ook deze column). Op de muur staan dus dingen als: geluk is voor 50% genetisch bepaald, voor 10% door de omstandigheden en 40% heb je in eigen hand. Of muziek maken of ernaar luisteren maakt gelukkiger en be active, relax, rest and do it daily.

Naast deze teksten vind je bijpassende lichamen of lichaamsonderdelen. Bij bovengenoemde voorbeelden respectievelijk: een compleet zenuwstelsel en ontlede hersenen, de genietende saxofoonspeler en een hoogspringer in volle actie.

De tentoonstelling is gevestigd in een oud Amsterdamse Grachtenpand, dat zes verdiepingen telt. In de kelder gaat het over seks, iets dat natuurlijk niet mag ontbreken in onze losbandige hoofdstad. We zien een in elkaar geschoven vrijende paartje en leren allerlei onverwachte wetenswaardigheden over de voortplanting. Zoals ‘de missionarispositie is het meest favoriete standje ter wereld’ en ‘genot maakt gelukkig.’  Aha.

Je voelt het al aankomen. Ik ben doodongelukkig met deze tentoonstelling. De relatie die gelegd wordt tussen de lichamen en geluk zijn vergezocht. En er passeren een hoop clichés de revue zoals ‘dikke mensen zijn ongelukkiger’ en daarnaast dan een voorbeeld van een doorsnede van een vet lichaam. Een journalist zou misschien zeggen dat het teveel praatje plaatje is (het beeld is slechts een illustratie van wat er al wordt verteld)  en dat maakt het een wat saaie en oppervlakkige biologieles. En soms zie je alleen een niet geboren foetus op sterk water, waarbij de relatie met geluk misselijk ver te zoeken is.

Het heeft allemaal iets goedkoops, terwijl het voor een tentoonstelling in Amsterdam best duur is. Dat maakt het daar aan het Damrak een echte Tourist Trap. Ik stel m’n lijf niet ter beschikking. Dan word ik liever een donor. Jij?

Les over zwarte en roze brillen

Toen mijn neefje laatst chagrijnig was, zei hij: “Laat me nu maar even, ik bekijk alles door een zwarte bril.” Ik keek verbaasd op. Het bleek dat hij op school gelukslessen had gehad, waarbij hij had geleerd dat je dingen door een roze en een zwarte bril kunt zien. Ik vind het een goeie vondst, want de bewustwording van je humeur leert kinderen om dingen in een perspectief te zien. Nu bekijk ik alles even met een zwarte bril, maar straks zet ik hem weer af en zie ik het misschien weer anders. En niet onbelangrijk om te leren: je mag heus een poosje chagrijnig zijn. Dat hoort er ook bij.

Afgelopen vrijdag opende de School of Life een vestiging in Amsterdam. Het is een initiatief van de Britse filosoof Alain de Botton. Hij vindt dat onze huidige scholen en universiteiten weinig tot geen aandacht besteden aan de dingen waar het eigenlijk om draait in ons leven. Waarom krijg je op de middelbare school louter lessen wiskunde, Frans en economie maar geen over vriendschap, liefdesverdriet of geluk? Terwijl het laatste veel belangrijker is in het leven van een mens. Om hier wat aan te doen opent De Botton over de hele wereld zijn eigen scholen waar deze onderwerpen met een filosofische knipoog op de agenda staan.

Een goed idee, maar hoe zou je dat kunnen doortrekken naar ons huidige schoolsysteem? Om bij het thema geluk te blijven zou ik Sonja Lyubomirsky hierbij betrekken. Deze Amerikaanse psychologe doet als een van de weinigen op deze wereld wetenschappelijk onderzoek naar geluk. Zij ontdekte dat je met veel moeite en vastberadenheid gelukkiger kan worden in je leven. Ze geeft in haar boek de Maakbaarheid van het Geluk talrijke praktische punten waar je je op kan richten. Ik zet ze om in een paar keuzevakken:

  1.  Het vak flexibelkunde. Hierin leer je net als mijn neefje om dingen vanuit verschillende perspectieven te zien en om te gaan met de wisselende omstandigheden. Alles verandert nu eenmaal in het leven. Je krijgt geheid te maken met sterfgevallen, pesterijen en pech (sorry zwarte bril). Maar wat zijn de beste methodes om hiermee om te gaan? In dit keuzevak bouwen we aan de flexibele veerkracht van onze leerlingen.
  2. Het vak vriendschapsleer. Vrienden zijn een van de grootste geluksfactoren van de mens. Want duurzamer dan menig geliefde, kun je een heel leven lang lief en leed met ze delen. Daarnaast weet iedereen hoe belangrijk een netwerk en een goede kruiwagen is. Waarom dan geen lessen op school waarin je leert hoe je je tot elkaar verhoudt, hoe je vrienden kunt maken en behouden?
  3. Het vak duidelijke doelen stellen. Wat wil jij eigenlijk bereiken in het leven? Hier vroeg aandacht aan besteden is belangrijk. Waarbij aangetekend dat het werken naar een doel vaak al meer geluk oplevert dan de uiteindelijke uitkomst. Op de middelbare school kreeg ik welgeteld één uurtje les van een decaan. Het resultaat? Twee mislukte studiekeuzes 😉

Begrijp me niet verkeerd. Ik denk dat veel bovengenoemde aspecten heus aan bod komen op onze scholen, maar indirect, tussen neus en lippen door of als het kalf allang verdronken is. Waarom niet expliciet, zodat onze kinderen weerbaar worden voor alles wat ze in het leven kunnen gaan meemaken? Of kijk ik nu teveel door een roze bril?